Chyba… Może… Mężczyzna pewnie czy coś – o zmianach w dyskursie pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera

Abstrakt

Niniejszy artykuł podejmuje kwestię modalności w wypowiedziach ustnych budowanych przez osoby z otępieniem w chorobie Alzheimera, koncentrując się na informacjach o charakterze hipotetycznym w makrostrukturze wypowiedzi w formie deskrypcji (tu: opis postaci, opis miejsca, opis sytuacji). Materiał empiryczny stanowiły próbki mowy zgromadzone w badaniach indywidualnych 120 osób w łagodnym i umiarkowanym stadium otępienia w chorobie Alzheimera. Scharakteryzowano zachowania klasyfikowane w ramach kategorii A/h (prawidłowe określanie obiektów, informacje o charakterze hipotetycznym), występujące ogółem u 23–83,33% wszystkich badanych, w zależności od rodzaju opisu, oraz zachowania klasyfikowane w ramach kategorii B/h (nieprawidłowości w określaniu obiektów, informacje o charakterze hipotetycznym), występujące ogółem u 28,33–42,50% wszystkich badanych, w zależności od rodzaju opisu. Dokonano ilustracji zachowań pacjentów.

Analizowane zachowania pozwalają rozpoznać osoby z otępieniem jako uczestników interakcji borykających się z problemami z realizacją wypowiedzi i jednocześnie – przynajmniej częściowo – wyczuwających własne ograniczenia, sygnalizujących je współrozmówcom (tak, jak wskazywano we wcześniejszym artykule w odniesieniu do – Domagała 2021).