Fonetyka wizualna

Abstrakt

Fonetyka wizualna zajmuje się wzrokową percepcją mowy u osób głuchych, a także wzrokowo-słuchową percepcją mowy u osób słabosłyszących. Najczęściej używanym określeniem dla tej czynności jest odczytywanie mowy z ust. Początki zainteresowania badaczy tym zagadnieniem sięgają XVII wieku, na ziemiach polskich pierwszy zajmował się tym Jan Siestrzyński w początkach XIX wieku.
Odczytywane mowy z ust nie jest umiejętnością łatwą do opanowania. Kilkudziesięciu polskim głoskom odpowiada bowiem zaledwie kilka widocznych z zewnątrz obrazów artykulacyjnych (kinemów), co oznacza, że niektóre głoski, różniące się akustycznie, mogą z zewnątrz wyglądać tak samo, będąc reprezentowane przez ten sam kinem artykulacyjny (np. p, b, m). Ponadto niektóre głoski (środkowo i tylnojęzykowe) wizualnie są niedostrzegalne (kinem artykulacyjny ma charakter neutralny)