Od szczęścia do nienawiści. Leksykon emocjonalny u dzieci w młodszym wieku szkolnym i młodzieży kończącej szkołę podstawową

Abstrakt

Wstęp
Kompetencje emocjonalne są podstawą skutecznej socjalizacji i kluczem do sukcesu w różnych obszarach życia. Jednym z komponentów tych kompetencji jest wiedza o emocjach i pojęcia z nimi związane, co przejawia się między innymi w leksykonie emocjonalnym, którym operuje konkretna jednostka.
Cel
Celem badań opisanych w tym opracowaniu było poznanie i porównanie leksykonu emocjonalnego dzieci i młodzieży w odniesieniu do szczęścia, zadowolenia, złości i nienawiści.
Materiał i metoda
Zastosowano metodę fluencji słownej. Badani proszeni byli o podawanie słów związanych z konkretnymi emocjami: szczęściem, zadowoleniem, złością, nienawiścią. Analizowano zakres i złożoność leksykonu odnoszącego się do poszczególnych emocji u uczniów edukacji wczesnoszkolnej i młodzieży w ostatnich klasach szkoły podstawowej.
Wyniki
Przeprowadzone analizy ujawniły zróżnicowanie między starszymi i młodszymi uczestnikami w zakresie liczby generowanych słów oraz ich zróżnicowanie. Młodzież charakteryzowała się istotnie bardziej rozbudowanych zakresem słownictwa, jeśli chodzi o szczęście i złość. Podawane przez nią słowa niosły również większy ładunek emocjonalny. Adolescenci częściej też łączyli emocje z pojęciami abstrakcyjnymi i wartościami uniwersalnymi. Młodsze dzieci wiązały emocje z konkretnymi doświadczeniami i doznaniami, codziennym kontekstem oraz osobami z najbliższego otoczenia.
Konluzje
Zebrane dane pozwalają sformułować wnioski dotyczące zmian rozwojowych w zakresie leksykonu emocjonalnego dzieci i młodzieży. Mogą być też inspiracją i przyczynkiem do dalszych badań.