Przyswajanie języka fonicznego przez dzieci z uszkodzeniami słuchu w toku interakcji komunikacyjnych wspomaganych fonogestami

Abstrakt

Artykuł zawiera teoretyczne wyjaśnienie oraz syntetyczne podsumowanie doświadczeń praktycznych i badawczych zgromadzonych w toku wieloletniej działalności logopedycznej i pedagogicznej oraz eksperymentów naukowych i analiz badawczych związanych ze stosowaniem w wychowaniu językowym dzieci z uszkodzeniami słuchu Metody Fonogestów (Cued Speech). Metoda ta jest obecnie używana w wielu krajach, najczęściej komplementarnie ze stosowaniem protez słuchowych (zwłaszcza implantów ślimakowych) jako sposób ułatwiania słuchania i wspierania naturalnego procesu przyswajania języka fonicznego. Stosując ją konsekwentnie, można zaobserwować pełną zgodność percepcji słuchowo-wzrokowej dźwięków mowy z wykorzystywaniem gestów pomocniczych, które wspomagają czynności odróżniania oraz identyfikacji głosek w sylabach w sposób ściśle odpowiadający ich wzorcom fonemowym. Fonogesty to gesty, które wzbogacają liczbę cech dystynktywnych poszczególnych głosek dodatkowymi oznaczeniami gestowymi, dostępnymi dla wzroku i ułatwiającymi odróżnianie i rozpoznawanie głosek w sylabach pojawiających się w szybko płynącym strumieniu mowy. Jest to możliwe na drodze uważnego słuchania i jednoczesnej obserwacji widocznych ruchów artykulacyjnych oraz specjalnych – prostych, celowych i dyskretnych – ruchów ręki wykonywanych przez rozmówcę w pobliżu ust. Ruchy ręki towarzyszą wymawianym sylabom w sposób eurytmiczny.